Çevrimdışı
nusretk
Member
"TARİH KUCAK AÇINCA"
Gördüklerim...Okuduklarım...Dinlediklerim...
ve Notlarım Arasından Kısaca
ŞEHZADEBAŞI VE İSTANBUL'UN ORTA NOKTASI
Nusret Karaca
Katılabildiğim kültürel/sanatsal etkinlikler sırasında inceleme fırsatı bulduğum broşür,dergi, bülten,gazete...gibi çeşitli yayınlarda okuduklarım, dinlediklerim ve
araştırmalarım sırasında çoğu kez kısa notlar almışımdır.
Bu da onlar arasından kısa bir derleme gibi.
İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda bulunan Fatih ilçesinde bir semt Şehzadebaşı.Kesin sınırları çizilememekle birlikte, idari olarak Kemalpaşa ve Kalenderhane mahallelerinin bir bölümünü kapsar. Unkapanı,Saraçhane,Vezneciler semtlerine yakınlığı nedeniyle oldukça hareketli bir bölgedir.
Eskiden Ramazan ayları geldiğinde insanlar iftarlarlarını yaparlar,teravih namazından sonra da ellerinde fenerler Vezneciler ve Unkapanı gibi semtlerden Şehzadebaşı’na giderlerdi.(1800'lü yıllar)
Bunun nedeni direklerarası eğlenceleriydi.
ŞEHZADEBAŞI ADI NEREDEN GELİYOR
Şehzadebaşı adı, Kanuni Sultan Süleyman'ın genç yaşta vefat eden oğlu Şehzade Mehmed'e ithafen Mimar Sinan'a yaptırdığı Şehzade Camii ve Külliyesi'nden gelmektedir.
Kanuni Sultan Süleyman, seferdeyken oğlu Şehzade Mehmed'in vefat haberini aldıktan sonra büyük üzüntü duymuş ve bu caminin adının Şehzadebaşı olmasını istemiştir.
Caminin avlusundaki türbede Şehzade Mehmed ve kardeşi Şehzade Cihangir de yatmaktadır.
Dolayısıyla, semt adını bu camiden ve Kanuni'nin vefat eden sevgili şehzadesinden almıştır.
Bu külliye, camiden başka imaret, tabhane,(×) medrese ve mekteplerden oluşmaktaydı ve semtin önemli bir merkezi haline gelmiştir.
İSTANBUL'UN ORTA
NOKTASI
İstanbul'un merkez noktası olarak kabul edilen yer, Kalenderhane, Şehzadebaşı Cd., 34134 Fatih/İstanbul adresinde bulunmaktadır ve "İstanbul'un Orta Noktası" olarak adlandırılmaktadır.
Mimar Sinan, bu şehri yalnızca taşla değil, ölçüyle, dengeyle ve ruhla anlamaya çalışır.
Rivayete göre Şehzadebaşı Külliyesi’ni inşa ederken Eyüp’ten Sarayburnu’na kadar uzanan hesaplamalar yapar.
...
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.’nin İstanbul rehberinde “İstanbul’un ortası başlığı” ile sütun hakkında şu bilgiler yer alıyordu.
“Mimar Sinan, Şehzadebaşı Külliyesi’ni yaparken Eyüp’ten Sarayburnu’na İstanbul’un geometrik merkezini de hesaplaşmıştır. Çeşitli ölçümlerden sonra orta noktanın Şehzadebaşı Külliyesi’ndeki Şehzade Mehmet Türbesi’nin yanına rastladığını belirlemiş ve oraya bir taş dikmiştir. Bu nokta bugün Şehzadebaşı ile Dedeefendi Caddeleri’nin kesiştiği noktadaki Şehzadebaşı Camii’nin dış duvarının köşesine rastlar. Güney ve doğu duvarlarının birleştiği bu noktada altı ve üstü demir millere oturtulmuş, böylelikle dönen yeşil somaki bir mermer sütun bulunmaktadır. Sütun, yol seviyesinin yükseltilmesi ve asfaltın sütunu kapatması sebebiyle artık dönmemektedir.”
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde ise “Şehzâde Sultan Mehmed Camii” bölümünde “Bütün mühendisler, üçgen şekilli olan İstanbul’un ortası; saat, adım ve uzunluk hesabınca bu Şehzâde Camii yeridir ki bu düz geniş vadiye yapılmıştır, tepe üzere değildir.” şeklinde açıklama vardır.
Küfeki taşıyla örülmüş, güney ve doğu çevre duvarlarının kesiştiği köşede yer alan taş, bezenmiş Marmara mermerinden bir başlık altına oturtulmuştur. Kaldırım seviyesinin yükselmesinden dolayı sütun kaidesi görünmemektedir. Ayrıca taşın başlık seviyesi yakın çevresinde kısmi malzeme kayıpları vardır.
Doğal taş sınıfları içerisinde hatalı olarak porfir veya granit olarak tanımlanan taşın asıl cinsi renkli çakılların çimentolaşmasından oluşan pudingtir. Taş, Roma İmparatorluğu döneminde Mısır’daki ocaklardan getirildiği için “Mısır pudingi” olarak tanımlanmıştır. Roma adı “Lapis Hexecontalithos” olan Mısır pudinginin litolojik tanımlaması ise “Metakonglomera”dır.
...
(×)Tabhane:Osmanlı döneminde güç bulma evi (dinlenme yeri) anlamına gelen bir kurumdur.(Kazancıgil)
Osmanlı döneminde fakirlere ve medrese talebesine sıcak yiyecek dağıtmak amacıyla kurulmuş hayır müessesesi(TDV İslâm Ansiklopedisi)
(*) İ.B.B.Kültür A.Ş.(Şehir Rehberi),Kültür Envanteri,Tarihi Yarımada,Büyük İstanbul Tarihi,Şehir gezi ve etkinlik notlarım.
Gördüklerim...Okuduklarım...Dinlediklerim...
ve Notlarım Arasından Kısaca
ŞEHZADEBAŞI VE İSTANBUL'UN ORTA NOKTASI
Nusret Karaca
Katılabildiğim kültürel/sanatsal etkinlikler sırasında inceleme fırsatı bulduğum broşür,dergi, bülten,gazete...gibi çeşitli yayınlarda okuduklarım, dinlediklerim ve
araştırmalarım sırasında çoğu kez kısa notlar almışımdır.
Bu da onlar arasından kısa bir derleme gibi.
İstanbul ilinin Avrupa Yakası'nda bulunan Fatih ilçesinde bir semt Şehzadebaşı.Kesin sınırları çizilememekle birlikte, idari olarak Kemalpaşa ve Kalenderhane mahallelerinin bir bölümünü kapsar. Unkapanı,Saraçhane,Vezneciler semtlerine yakınlığı nedeniyle oldukça hareketli bir bölgedir.
Eskiden Ramazan ayları geldiğinde insanlar iftarlarlarını yaparlar,teravih namazından sonra da ellerinde fenerler Vezneciler ve Unkapanı gibi semtlerden Şehzadebaşı’na giderlerdi.(1800'lü yıllar)
Bunun nedeni direklerarası eğlenceleriydi.
ŞEHZADEBAŞI ADI NEREDEN GELİYOR
Şehzadebaşı adı, Kanuni Sultan Süleyman'ın genç yaşta vefat eden oğlu Şehzade Mehmed'e ithafen Mimar Sinan'a yaptırdığı Şehzade Camii ve Külliyesi'nden gelmektedir.
Kanuni Sultan Süleyman, seferdeyken oğlu Şehzade Mehmed'in vefat haberini aldıktan sonra büyük üzüntü duymuş ve bu caminin adının Şehzadebaşı olmasını istemiştir.
Caminin avlusundaki türbede Şehzade Mehmed ve kardeşi Şehzade Cihangir de yatmaktadır.
Dolayısıyla, semt adını bu camiden ve Kanuni'nin vefat eden sevgili şehzadesinden almıştır.
Bu külliye, camiden başka imaret, tabhane,(×) medrese ve mekteplerden oluşmaktaydı ve semtin önemli bir merkezi haline gelmiştir.
İSTANBUL'UN ORTA
NOKTASI
İstanbul'un merkez noktası olarak kabul edilen yer, Kalenderhane, Şehzadebaşı Cd., 34134 Fatih/İstanbul adresinde bulunmaktadır ve "İstanbul'un Orta Noktası" olarak adlandırılmaktadır.
Mimar Sinan, bu şehri yalnızca taşla değil, ölçüyle, dengeyle ve ruhla anlamaya çalışır.
Rivayete göre Şehzadebaşı Külliyesi’ni inşa ederken Eyüp’ten Sarayburnu’na kadar uzanan hesaplamalar yapar.
...
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.’nin İstanbul rehberinde “İstanbul’un ortası başlığı” ile sütun hakkında şu bilgiler yer alıyordu.
“Mimar Sinan, Şehzadebaşı Külliyesi’ni yaparken Eyüp’ten Sarayburnu’na İstanbul’un geometrik merkezini de hesaplaşmıştır. Çeşitli ölçümlerden sonra orta noktanın Şehzadebaşı Külliyesi’ndeki Şehzade Mehmet Türbesi’nin yanına rastladığını belirlemiş ve oraya bir taş dikmiştir. Bu nokta bugün Şehzadebaşı ile Dedeefendi Caddeleri’nin kesiştiği noktadaki Şehzadebaşı Camii’nin dış duvarının köşesine rastlar. Güney ve doğu duvarlarının birleştiği bu noktada altı ve üstü demir millere oturtulmuş, böylelikle dönen yeşil somaki bir mermer sütun bulunmaktadır. Sütun, yol seviyesinin yükseltilmesi ve asfaltın sütunu kapatması sebebiyle artık dönmemektedir.”
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde ise “Şehzâde Sultan Mehmed Camii” bölümünde “Bütün mühendisler, üçgen şekilli olan İstanbul’un ortası; saat, adım ve uzunluk hesabınca bu Şehzâde Camii yeridir ki bu düz geniş vadiye yapılmıştır, tepe üzere değildir.” şeklinde açıklama vardır.
Küfeki taşıyla örülmüş, güney ve doğu çevre duvarlarının kesiştiği köşede yer alan taş, bezenmiş Marmara mermerinden bir başlık altına oturtulmuştur. Kaldırım seviyesinin yükselmesinden dolayı sütun kaidesi görünmemektedir. Ayrıca taşın başlık seviyesi yakın çevresinde kısmi malzeme kayıpları vardır.
Doğal taş sınıfları içerisinde hatalı olarak porfir veya granit olarak tanımlanan taşın asıl cinsi renkli çakılların çimentolaşmasından oluşan pudingtir. Taş, Roma İmparatorluğu döneminde Mısır’daki ocaklardan getirildiği için “Mısır pudingi” olarak tanımlanmıştır. Roma adı “Lapis Hexecontalithos” olan Mısır pudinginin litolojik tanımlaması ise “Metakonglomera”dır.
...
(×)Tabhane:Osmanlı döneminde güç bulma evi (dinlenme yeri) anlamına gelen bir kurumdur.(Kazancıgil)
Osmanlı döneminde fakirlere ve medrese talebesine sıcak yiyecek dağıtmak amacıyla kurulmuş hayır müessesesi(TDV İslâm Ansiklopedisi)
(*) İ.B.B.Kültür A.Ş.(Şehir Rehberi),Kültür Envanteri,Tarihi Yarımada,Büyük İstanbul Tarihi,Şehir gezi ve etkinlik notlarım.
Son düzenleme: