Islahat Fermanı (1856) Özeti
Islahat Fermanı’nın ilan edilmesinde etkili olan iç ve dış sebepler nelerdir?
İç Sebepler
1- Tanzimat Fermanı ile başlayan yenileşme hareketlerinin devamı getirmek.
2- Devletin dağılmasını engellemek.
Dış Sebepler
1- Paris Konferası'nda Osmanlı Devleti üzerindeki baskıları azaltmak, konferanstan olumlu sonuçlar almak.
2- Balkanlardaki isyanların sona erdirmek.
3- Avrupalı devletlerin, özellikle Rusya’nın Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışarak azınlıkları kışkırtmasını engellemek.
lslahat Fermanı ile Getirilen Düzenlemeler
- Müslüman olmayan halka din ve vicdan özgürlüğü sağlanacaktır.
- Okul, kilise, hastane gibi binaların tamiri ve yeniden inşaası sağlanacaktır.
- Hıristiyan ve Yahudi azınlığı küçük düşürücü sözler yasaklanmıştır.
- Hıristiyan azınlıklara devlet memurluklarına ve çeşitli okullara girme imkanı verilmiştir.
- Mahkemelerin açık yapılması, herkesin kendi dinine göre yemin etmesi, hapishanelerin ıslahı ve kanunların azınlıkların diline çevrilmesi kararlaştırılmıştır.
- Vergiler herkesin gelirine göre alınacak, cizye vergisi ile iltizam usulü kaldırılacaktır.
- Azınlıklara bedelli askerlik getirildi.
- Hıristiyanlar da il genel meclisine üye olabilecekler
- Yabancılara da vergilerini vermek şartıyla mal mülk sahibi olma imkanı verilmiştir.
- Gayrimüslimlere kendi banka, şirket, okullarını açma imkanı verilmiştir.
Böylece;
- Gayrimüslimler, Müslümanlarla eşit vatandaşlar haline getirildi.
- Osmanlıcılık düşüncesi doğrultusunda Gayrimüslimlerin devlete olan bağlılıkları artırılmaya çalışıldı.
- Gayrimüslimler , Tanzimat ve lslahat Fermanı ile tanınan haklan yeterli bulmadılar. Onlar Müslümanlarla eşit olmayı değil, bağımsız olmayı istiyorlardı.
- Müslüman halk Islahat Fermanı ile gayrimüslimlere daha fazla hak tanınmasından rahatsızlık duydu.
- Osmanlı Devleti, lslahat Fermanı ile Avrupa devletlerinin iç işlerine karışmasını önleyemedi.
Tanzimat Fermanı ile Islahat Fermanı’nın farklı yönleri
Tanzimat Fermanı | Islahat Fermanı |
Tüm Osmanlı tebası içindir. | Sadece azınlıklar içindir. |
Tanzimat Fermanı’nın hiçbir yabancı etkisi olmadan Mustafa Reşid Paşa tarafından hazırlandı. | Islahat Fermanı ise Ali Paşa ile beraber İstanbul’daki İngiliz ve Fransız elçilerinin arasında kararlaştırıldı. |
Yayınlandıktan sonra yabancı elçiliklere bilgilendirmek amacıyla gönderilmiştir. | Paris Antlaşması'na kayıtlıdır. |
Tüm Osmanlı tebası içindir. | Müslümanların hoşnutsuzluğuna yol açmıştır. |