Çevrimdışı
nusretk
Member
ANADOLU...HİTİTLER (ETİLER) ve SONRASI HAKKINDA KISACA
(Nusret Karaca/Tarih Araştırmaları/Derlemeleri)
...
Anatolia(Anadolu)
Güneşin doğduğu yer.
Antik Anadolu, Asya'nın güneybatı kesiminde yer alan ve günümüz Türkiye'sinin büyük bölümünü oluşturan coğrafi bölgedir.
Karadeniz,Marmara denizi ve Akdenizle çevrili bir yarımada.
Asya ile Avrupa arasında uzanmış bir köprü gibidir.(Küçük Asya-Asia Minor)
Bölge hakkında en eski bilgi, 'Hattiler Ülkesi' olarak bilinen ve Hititlerin yaşadığı Akad Hanedanının (MÖ 2334-2083) tabletlerinden gelmektedir.
IX. ve X. yüzyıllarda Volga'dan Orta Avrupa'ya kadar olan geniş alana “Türkiye” adı verilmiş (Doğu Türkiye = Hazar ülkesi; Batı Türkiye= Macar ülkesi); XIII. yüzyılda Mısır ve Suriye de “Türkiye” olarak adlandırılmıştır. Anadolu ise XII. yüzyıldan itibaren “Türkiye” olarak tanınmıştır.
Anadolu'ya ilk olarak Hun, Sabir, Hazar gibi Türk kavimleri akınlar yapmıştır.
IX ve X. yüzyılda Karadeniz'in kuzeyinden Balkanlar'a gelen Kıpçak, Peçenek, Uz adlı Türk kavimleri Anadolu'ya Bizans eliyle geçirilmiş ve yerleştirilmiştir.
Türkler Anadolu'ya Geldiğinde Anadolu'da Bizanslılar,Ermeni, Gürcü, Süryani ve Rumlar bulunuyordu.
1048 Pasinler Savaşı ve
1071 Malazgirt Zaferi sonrası ise Anadolu Türk yurdu olmuştur.
.....
Hint-Avrupa soyundan oldukları,M.Ö.2000 yılında,Kafkasya yoluyla Anadolu'ya geldikleri sanılan Hititler "Ön Hitit" olarak bilinen "Hatti"halkına karışarak Kızılırmak kıvrımı içinde başkenti Hattuşaş olan yeni bir uygarlık kurmuşlardır."Bin Tanrı İli" olarak bilinir.Temizliğe çok önem vermişlerdir.Ana Kraliçelerine "Tavannanna"denirdi.Pankuş adı verilen danışma meclisleri bulunurdu.
Hitit Devleti M.Ö.1200 yılında
deniz kavimleri göçü ve kuzeyden Kaşka (×) kavmi saldırılarıyla yıkılınca Anadolu M.Ö.750 tarihine kadar karanlık bir döneme girmiştir.
.....
M.ö.III.Bin yılın ortalarından itibaren Mezopotamya’da, Yukarı Dicle bölgesinde ortaya çıkmaya başlayan, ve zamanla Eski önasya’ya yayılan bir kavim vardı. M.Ö.VII.Yüzyıla kadar varlığını devam ettiren, ve konuştuğu dil itibariyle filolojik bakımdan Asya kökenli olduğu kabul edilen bu kavim, bugün Eskiçağ Tarihi alanında genellikle “Hurri” adıyla isimlendirilmektedir
Hurriler M.Ö. 1400-1200 yılları arasında )Anadolu'nun doğusunda doğusunda Malatya-Maraş yöresinde yaşardı.
Sümer, Akkad, Hitit, Ugarit ve Mısır kaynaklarında Hurriler hakkında bilgiler bulunur.
...
Van gölü ve çevresinde bu krallığın yıkılmasından sonra küçük devletler ortaya çıktı. Bu krallıklar birleşerek Urartu Devleti’ni kurdular.( TUŞPA ) Kimmerler Yakın Doğu’dan gelerek bu ülkeyi istila ettiler. Medlerin
istilasıyla da varlıkları sona erdi.
Urartular yaklaşık 200 yıl boyunca Doğu Anadolu'da önemli bir güç oluşturdular.
Devletin kurucusu I.Sardur'dur.
İleri bir uygarlığa sahiptiler. Çivi ve Hiyeroglif(Resim) yazıları kullandılar. Mimarlıkta da üst düzeydeydiler. Maden işletmelerinde ve sanat yapımlarında başarılıydılar.
Önce Kafkasya'dan gelen Kimmer,daha sonra Saka(İskit) akınlarıyla sarsıldılar.
M.Ö.600'lerde Medler'in(İran'da) Anadolu'yu istilâ sonrasında Urartu Devleti'nin hakimiyeti sona erdi.
İonyalılar bu uygarlıktan yararlandılar.
Muşkilerle(+) birleşerek M.Ö.1200
Hititleri yıkan Frigler ilk önce Sakarya
Irmağı çevresine, ardından batıda Gediz ve Büyük Menderes’in yukarı vadileri ile doğuda Kızılırmak ve Tuz Gölü
yöresine yerleştiler.
Başkentleri Gordion'du.
Friglerin bir bölümü Burdur Gölü, Erciyes Yaylası ve Yeşilırmak vadisine kadar ilerlediler.
Frigler tarıma önem verdiler. Ceza kanunları oldukça ağırdı. Müzikle de ilgilendiler. Hitit sanatını ve kültürünü benimsediler. Tanrıca Kybele onlar için önemliydi. ‘’Tapis “ adı verilen kilimler onlara aitti. Arada Lidya uygarlığı olduğu için Frig ve Yunan dünyaları birbirine ayrı kaldı.
Antik Çağ'da Frigya yerlilerince kullanılmış olan Frig külâhı yumuşak,kırmızı renkli,öne doğru kıvrımlı,koni biçiminde bir başlıktır.Donatı, heykel, resim ve karikatürde bağımsızlık ve özgürlük savaşımının simgesidir.
Frigya Devleti'nin varlığına Karadeniz'in kuzeyinden gelen Kimmerler son verdi.M.O.600'lerde Lidya egemenliğine girdiler.
Lidyalılar ise Batı Anadolu’da başkent Sard olmak üzere bir devlet kurdular. Hint-Avrupasal bir halk değillerdi.
Karyalılar,Giritliler ve Lidyalılarla karışmışlardı çok eskilerde. Kızılırmak ( Halis ) tan Ege Denizi’ne kadar genişlediler.
Bugünkü Gediz ve Küçük Menderes nehirleri arasında varlık gösteren Lidyalılar Giges zamanında başkent Sard'dan başlayan Kral Yolu’nu yaptılar ve Doğu-Batı ticaretini geliştirdiler.
Sard'ı kültür ve sanat merkezi haline getirdiler.
İonya’yı baskı altında tutamadılar ama Yunan Kolonilerini ele geçirdiler.
Parayı bularak takas usulüne son verdiler. Roma’yı kuran Etrüskler Anadolu’dan göç eden Lidyalılardır.
M.Ö. 5’inci yüzyıl (Yunan tarihçisi Herodotos, Etrüsklerin Lidya’dan göç etmiş olduklarını yazmıştı.)
Kralları Krezüs’ün (Karun) zenginliği dillere destandı. İonya İzmir ile Büyük Menderes nehri arasındaki kıyı bölgesinin adıdır.İonyalılar Ege’de şehir devletleri halinde yaşamışlardır.12 Şehir devleti.Efes,Milet,Foça,İzmir en önemlileridir.
M.Ö.VII.y.y.da Lidya egemenliğine giren şehir devletleri daha sonra Pers İmparatorluğuna bağlanmışlardır.
Helenistan’da geçinemeyen halk ege kıyılarına çıkar.Göçler iki dalga halinde olur. Gelenlere Kimmerler , Akha’lar , Argoslular deniliyordu.
Helen adı ise Anavatan'da kalanlar için kullanılırdı. Helenler İonlar’la karıştı.İon lehçesi en eksi Grek Lehçesidir. İon adı ise Grekçe değildir. Anadolulu bir dildendir. İonyaTarih ,felsefe, edebiyat, matematik alanında bilim adamlarıyla büyük bir uygarlığa imza atmıştır.
Tıpta Hipokrat, tarihte Herodot, felsefe'de Diyojen, matematikte Pisagor, Tales gibi bilim insanları yetişmiştir
Anadolu’da. Onların öyküsü dünya kültür tarihinin en önemli dönemidir. Eski çağlardan beri hep Doğu’da üstünlük İonya’lılar sayesinde ilk kez Batı’ya kayıyordu. Ancak IX-XIII.y.y daki İslam Rönesansı ile Batı yine bu üstünlüğünü Doğu’ya kaptırsa da Batı’nın eline geçti.
Bu uygarlıklar dışında da Karya ve Likya...
...
Karya-Karia: Güney batı Anadolu..Muğla ili nin Kuzeyi.
MÖ 2. binyılının sonlarından itibaren güneybatı Anadolu'da(Muğla ilinin kuzeyi).varlıkları bilinen
uzun süre Saint Jean şovalyelerinin elinde kalan,
Karya uygarlığını kurmuş kavim.
Başkentleri başlangıçta Mylasa'da iken, MÖ 4. yüzyılda Mausolus tarafından Halikarnassos'a(Bodrum) taşınmış, ancak Mylasa önemini korumuştur.
İlk kadın amiral I.Artemisia Karyalıdır.
Likya: M.Ö. 15-14. yüzyıldan M.Ö. 546'ya kadar Anadolu'nun Teke Yarımadası'nda varlık göstermiş bir uygarlık.
(Hititler Lukka derlerdi)
Siteler halinde yaşayıp ilk cumhuriyetin kurucusu sayılarak
günümüz demokrasilerine esin kaynağı olan (fikir veren)bir uygarlık konumunda oldular.(*)
***
(+) Muşkiler, Demir Çağı döneminde Anadolu'da yaşamış, Kafkasyadan gelmiş bir halktır.
(×) Kaşka( Kaşkalar)
Kuzey Anadolu'da (bugünkü Türkiyede), Kızılırmak nehrinin ağzının çevresinde, Hitit imparatorluğuna sınırı olan kavim.
...
(*) Eğitim Enstitüsü Ders Kitapları,Ders Notlarım ve Yardımcı Kaynaklar İskender Ohri (Anadolu'nun Öyküsü-1983),Niyazi Akşit,Emin Oktay,Türk Tarih Vakfı Uygarlık.Tarihi),Tarih Söyleşileri.Belleten Tarih Vakfı,Cumhuriyet,
DergiPark,Anatolia-Dünya Tarihi Ansiklopedisi, Anadolu Tarihi,arkoenews Tarih- 1993/Ankara-Türk Tarih Kurumu Basımevi-Komisyon/
93.06.Y.0002.1207
(Nusret Karaca/Tarih Araştırmaları/Derlemeleri)
...
Anatolia(Anadolu)
Güneşin doğduğu yer.
Antik Anadolu, Asya'nın güneybatı kesiminde yer alan ve günümüz Türkiye'sinin büyük bölümünü oluşturan coğrafi bölgedir.
Karadeniz,Marmara denizi ve Akdenizle çevrili bir yarımada.
Asya ile Avrupa arasında uzanmış bir köprü gibidir.(Küçük Asya-Asia Minor)
Bölge hakkında en eski bilgi, 'Hattiler Ülkesi' olarak bilinen ve Hititlerin yaşadığı Akad Hanedanının (MÖ 2334-2083) tabletlerinden gelmektedir.
IX. ve X. yüzyıllarda Volga'dan Orta Avrupa'ya kadar olan geniş alana “Türkiye” adı verilmiş (Doğu Türkiye = Hazar ülkesi; Batı Türkiye= Macar ülkesi); XIII. yüzyılda Mısır ve Suriye de “Türkiye” olarak adlandırılmıştır. Anadolu ise XII. yüzyıldan itibaren “Türkiye” olarak tanınmıştır.
Anadolu'ya ilk olarak Hun, Sabir, Hazar gibi Türk kavimleri akınlar yapmıştır.
IX ve X. yüzyılda Karadeniz'in kuzeyinden Balkanlar'a gelen Kıpçak, Peçenek, Uz adlı Türk kavimleri Anadolu'ya Bizans eliyle geçirilmiş ve yerleştirilmiştir.
Türkler Anadolu'ya Geldiğinde Anadolu'da Bizanslılar,Ermeni, Gürcü, Süryani ve Rumlar bulunuyordu.
1048 Pasinler Savaşı ve
1071 Malazgirt Zaferi sonrası ise Anadolu Türk yurdu olmuştur.
.....
Hint-Avrupa soyundan oldukları,M.Ö.2000 yılında,Kafkasya yoluyla Anadolu'ya geldikleri sanılan Hititler "Ön Hitit" olarak bilinen "Hatti"halkına karışarak Kızılırmak kıvrımı içinde başkenti Hattuşaş olan yeni bir uygarlık kurmuşlardır."Bin Tanrı İli" olarak bilinir.Temizliğe çok önem vermişlerdir.Ana Kraliçelerine "Tavannanna"denirdi.Pankuş adı verilen danışma meclisleri bulunurdu.
Hitit Devleti M.Ö.1200 yılında
deniz kavimleri göçü ve kuzeyden Kaşka (×) kavmi saldırılarıyla yıkılınca Anadolu M.Ö.750 tarihine kadar karanlık bir döneme girmiştir.
.....
M.ö.III.Bin yılın ortalarından itibaren Mezopotamya’da, Yukarı Dicle bölgesinde ortaya çıkmaya başlayan, ve zamanla Eski önasya’ya yayılan bir kavim vardı. M.Ö.VII.Yüzyıla kadar varlığını devam ettiren, ve konuştuğu dil itibariyle filolojik bakımdan Asya kökenli olduğu kabul edilen bu kavim, bugün Eskiçağ Tarihi alanında genellikle “Hurri” adıyla isimlendirilmektedir
Hurriler M.Ö. 1400-1200 yılları arasında )Anadolu'nun doğusunda doğusunda Malatya-Maraş yöresinde yaşardı.
Sümer, Akkad, Hitit, Ugarit ve Mısır kaynaklarında Hurriler hakkında bilgiler bulunur.
...
Van gölü ve çevresinde bu krallığın yıkılmasından sonra küçük devletler ortaya çıktı. Bu krallıklar birleşerek Urartu Devleti’ni kurdular.( TUŞPA ) Kimmerler Yakın Doğu’dan gelerek bu ülkeyi istila ettiler. Medlerin
istilasıyla da varlıkları sona erdi.
Urartular yaklaşık 200 yıl boyunca Doğu Anadolu'da önemli bir güç oluşturdular.
Devletin kurucusu I.Sardur'dur.
İleri bir uygarlığa sahiptiler. Çivi ve Hiyeroglif(Resim) yazıları kullandılar. Mimarlıkta da üst düzeydeydiler. Maden işletmelerinde ve sanat yapımlarında başarılıydılar.
Önce Kafkasya'dan gelen Kimmer,daha sonra Saka(İskit) akınlarıyla sarsıldılar.
M.Ö.600'lerde Medler'in(İran'da) Anadolu'yu istilâ sonrasında Urartu Devleti'nin hakimiyeti sona erdi.
İonyalılar bu uygarlıktan yararlandılar.
Muşkilerle(+) birleşerek M.Ö.1200
Hititleri yıkan Frigler ilk önce Sakarya
Irmağı çevresine, ardından batıda Gediz ve Büyük Menderes’in yukarı vadileri ile doğuda Kızılırmak ve Tuz Gölü
yöresine yerleştiler.
Başkentleri Gordion'du.
Friglerin bir bölümü Burdur Gölü, Erciyes Yaylası ve Yeşilırmak vadisine kadar ilerlediler.
Frigler tarıma önem verdiler. Ceza kanunları oldukça ağırdı. Müzikle de ilgilendiler. Hitit sanatını ve kültürünü benimsediler. Tanrıca Kybele onlar için önemliydi. ‘’Tapis “ adı verilen kilimler onlara aitti. Arada Lidya uygarlığı olduğu için Frig ve Yunan dünyaları birbirine ayrı kaldı.
Antik Çağ'da Frigya yerlilerince kullanılmış olan Frig külâhı yumuşak,kırmızı renkli,öne doğru kıvrımlı,koni biçiminde bir başlıktır.Donatı, heykel, resim ve karikatürde bağımsızlık ve özgürlük savaşımının simgesidir.
Frigya Devleti'nin varlığına Karadeniz'in kuzeyinden gelen Kimmerler son verdi.M.O.600'lerde Lidya egemenliğine girdiler.
Lidyalılar ise Batı Anadolu’da başkent Sard olmak üzere bir devlet kurdular. Hint-Avrupasal bir halk değillerdi.
Karyalılar,Giritliler ve Lidyalılarla karışmışlardı çok eskilerde. Kızılırmak ( Halis ) tan Ege Denizi’ne kadar genişlediler.
Bugünkü Gediz ve Küçük Menderes nehirleri arasında varlık gösteren Lidyalılar Giges zamanında başkent Sard'dan başlayan Kral Yolu’nu yaptılar ve Doğu-Batı ticaretini geliştirdiler.
Sard'ı kültür ve sanat merkezi haline getirdiler.
İonya’yı baskı altında tutamadılar ama Yunan Kolonilerini ele geçirdiler.
Parayı bularak takas usulüne son verdiler. Roma’yı kuran Etrüskler Anadolu’dan göç eden Lidyalılardır.
M.Ö. 5’inci yüzyıl (Yunan tarihçisi Herodotos, Etrüsklerin Lidya’dan göç etmiş olduklarını yazmıştı.)
Kralları Krezüs’ün (Karun) zenginliği dillere destandı. İonya İzmir ile Büyük Menderes nehri arasındaki kıyı bölgesinin adıdır.İonyalılar Ege’de şehir devletleri halinde yaşamışlardır.12 Şehir devleti.Efes,Milet,Foça,İzmir en önemlileridir.
M.Ö.VII.y.y.da Lidya egemenliğine giren şehir devletleri daha sonra Pers İmparatorluğuna bağlanmışlardır.
Helenistan’da geçinemeyen halk ege kıyılarına çıkar.Göçler iki dalga halinde olur. Gelenlere Kimmerler , Akha’lar , Argoslular deniliyordu.
Helen adı ise Anavatan'da kalanlar için kullanılırdı. Helenler İonlar’la karıştı.İon lehçesi en eksi Grek Lehçesidir. İon adı ise Grekçe değildir. Anadolulu bir dildendir. İonyaTarih ,felsefe, edebiyat, matematik alanında bilim adamlarıyla büyük bir uygarlığa imza atmıştır.
Tıpta Hipokrat, tarihte Herodot, felsefe'de Diyojen, matematikte Pisagor, Tales gibi bilim insanları yetişmiştir
Anadolu’da. Onların öyküsü dünya kültür tarihinin en önemli dönemidir. Eski çağlardan beri hep Doğu’da üstünlük İonya’lılar sayesinde ilk kez Batı’ya kayıyordu. Ancak IX-XIII.y.y daki İslam Rönesansı ile Batı yine bu üstünlüğünü Doğu’ya kaptırsa da Batı’nın eline geçti.
Bu uygarlıklar dışında da Karya ve Likya...
...
Karya-Karia: Güney batı Anadolu..Muğla ili nin Kuzeyi.
MÖ 2. binyılının sonlarından itibaren güneybatı Anadolu'da(Muğla ilinin kuzeyi).varlıkları bilinen
uzun süre Saint Jean şovalyelerinin elinde kalan,
Karya uygarlığını kurmuş kavim.
Başkentleri başlangıçta Mylasa'da iken, MÖ 4. yüzyılda Mausolus tarafından Halikarnassos'a(Bodrum) taşınmış, ancak Mylasa önemini korumuştur.
İlk kadın amiral I.Artemisia Karyalıdır.
Likya: M.Ö. 15-14. yüzyıldan M.Ö. 546'ya kadar Anadolu'nun Teke Yarımadası'nda varlık göstermiş bir uygarlık.
(Hititler Lukka derlerdi)
Siteler halinde yaşayıp ilk cumhuriyetin kurucusu sayılarak
günümüz demokrasilerine esin kaynağı olan (fikir veren)bir uygarlık konumunda oldular.(*)
***
(+) Muşkiler, Demir Çağı döneminde Anadolu'da yaşamış, Kafkasyadan gelmiş bir halktır.
(×) Kaşka( Kaşkalar)
Kuzey Anadolu'da (bugünkü Türkiyede), Kızılırmak nehrinin ağzının çevresinde, Hitit imparatorluğuna sınırı olan kavim.
...
(*) Eğitim Enstitüsü Ders Kitapları,Ders Notlarım ve Yardımcı Kaynaklar İskender Ohri (Anadolu'nun Öyküsü-1983),Niyazi Akşit,Emin Oktay,Türk Tarih Vakfı Uygarlık.Tarihi),Tarih Söyleşileri.Belleten Tarih Vakfı,Cumhuriyet,
DergiPark,Anatolia-Dünya Tarihi Ansiklopedisi, Anadolu Tarihi,arkoenews Tarih- 1993/Ankara-Türk Tarih Kurumu Basımevi-Komisyon/
93.06.Y.0002.1207
Son düzenleme: